اختلال دستگاه‌های پوز | شاپرک متهم است!

از ظهر شنبه ۲۸ تیر ماه، اختلال گسترده در عملکرد دستگاه‌های پوز، زندگی روزمره مردم و کسب‌وکارها را مختل کرد. ابتدا گمان می‌رفت مشکل محدود به تهران است، اما بررسی‌های میدانی فراز نشان داد که شهرهای دیگر از جمله اصفهان نیز با اختلال مواجهند. یک منبع مطلع به فراز گفت که تغییرات فنی در شبکه شاپرک، عامل اصلی این اختلال گسترده است.

ظهر روز شنبه، ۲۸ تیرماه، گزارش‌های متعددی از نقاط مختلف تهران در خصوص اختلال در عملکرد دستگاه‌های کارتخوان (پوز) منتشر شد. آنچه در ابتدا به‌عنوان یک اختلال محدود و محلی به نظر می‌رسید، با پیگیری‌های میدانی خبرنگار فراز، ابعاد گسترده‌تری پیدا کرد. بررسی‌ها نشان داد این اختلال تنها مختص پایتخت نبوده و شهر‌های دیگری از جمله اصفهان نیز با مشکلات مشابهی مواجه شده‌اند.

کسب‌وکار‌ها در بلاتکلیفی، مردم در صف پرداخت

در نخستین ساعات بروز این اختلال، کاسبان مناطق غربی تهران با مشکلاتی جدی مواجه شدند. یکی از فروشندگان لوازم موبایل در پاساژ پایتخت به خبرنگار «فراز» گفت: «مشتری داشت خرید می‌کرد، وقتی کارت کشیدیم دستگاه هیچ واکنشی نشان نداد. اول فکر کردیم دستگاه مغازه خراب است ولی دیدیم همسایه‌ها هم همین مشکل را دارند.» در سوی دیگری از کشور، برخی فروشگاه‌های اصفهان نیز ناچار به ثبت دستی فاکتور‌ها و گرفتن شماره تماس مشتریان برای دریافت وجه در ساعات بعد شدند.

شایعه هک یا مشکل فنی؟

با داغ شدن بحث اختلال در دستگاه‌های پوز، شایعاتی در فضای مجازی مبنی بر حمله سایبری به شبکه دستگاه‌های پوز در ایران منتشر شد. با این حال، بررسی‌های «فراز» نشان می‌دهد که این ادعا‌ها پایه فنی ندارند و علت اصلی اختلال چیز دیگری است. یک فرد مطلع که در یکی از شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت الکترونیکی فعال است، به «فراز» گفت: «ماجرا هک نیست. علت اصلی اختلال، تغییراتی است که در شبکه شاپرک انجام شده و شاپرک درحال تغییر شبکه دستگاه‌های پوز است. این تغییرات باعث ناپایداری در اتصال بسیاری از دستگاه‌های پوز شده است.»

بیشتر بخوانید:

رد پای محدودیت اینترنت در اختلال‌های قبلی

در حالی که دلیل اختلال گسترده اخیر به تغییرات فنی در زیرساخت شاپرک مربوط می‌شود، اما بررسی‌های «فراز» نشان می‌دهد در روز‌های گذشته نیز اختلال‌هایی در برخی دستگاه‌های پوز به دلیل محدودیت اینترنت گزارش شده بود. دستگاه‌هایی که با استفاده از سیم‌کارت و اینترنت همراه کار می‌کنند، در مواجهه با کاهش سرعت یا اختلال در دسترسی، دچار قطعی شده‌اند. این مسأله، نگرانی‌ها را درباره آسیب‌پذیری بالای سیستم پرداخت الکترونیک کشور در برابر هرگونه اختلال در زیرساخت‌های ارتباطی دوچندان کرده است.

بانک مرکزی: اختلال دستگاه‌های پوز موقتی بود

در پی انتشار گسترده گزارش‌ها درباره اختلال دستگاه‌های پوز،«مصطفی قمری وفا»، مدیر روابط عمومی بانک مرکزی اعلام کرد که این مشکل در بازه‌ای محدود، بین ساعات ۱۱:۱۶ تا ۱۱:۵۱ روز شنبه رخ داده و هم‌اکنون وضعیت شبکه پرداخت پایدار است.

اختلال گسترده در دستگاه‌های پوز در کشور

زنگ خطر برای زیرساخت پرداخت کشور

این اختلال، بار دیگر ضعف زیرساخت‌های ارتباطی و آسیب‌پذیری نظام پرداخت کشور را برجسته کرده است. در سال‌های اخیر، با افزایش استفاده از پرداخت‌های الکترونیکی، وابستگی مردم و کسب‌وکار‌ها به دستگاه‌های پوز بیشتر از همیشه شده است. در چنین شرایطی، هرگونه خلل در ارتباط این دستگاه‌ها، عملاً به معنای آسیب جدی به بخشی از اقتصاد خُرد کشور است. ادامه‌دار شدن این اختلال‌ها بدون شفاف‌سازی و پاسخگویی نهاد‌های مسئول، نه‌تنها روند عادی خرید و فروش را مختل می‌کند، بلکه اعتماد عمومی به نظام بانکی و پرداخت الکترونیکی را نیز کاهش می‌دهد.